Yasama, Yürütme, Yargı Nedir? Türkiyede Nasıl İşler?
Örneğin, İngiltere’ de ” kamara” olarak adlandırılan organlar vardır. ABD’ de ” senato” adı verilen organlar yasama görevini yerine getirirler. Yürütme yetkisini de ” Hükümetler” kullanır; ülkemizde başkanlık sistemine geçilinceye kadar bu yetkiyi başbakan ve bakanlar kurulu kullanmakta idi. Aynı şekilde İtalya’ da hükümet başbakan ve bakanlar kurulundan meydana gelir. Yargı yetkisi bağımsız ve tarafsız mahkemelerce yerine getirilir. Adalet sistemi içerisinde farklı çeşitlerde ve uzmanlıkta bulunan, örneğin vergi mahkemesi, iş mahkemesi, ticaret mahkemesi, ceza mahkemesi gibi isimlendirilen bu mahkemelerin tümü ” yargı” organı olarak adlandırılır. Yasama; yetkisini Anayasadan alan yasa yapma ve yasa koyma işlevini yerine getiren bir meclistir, parlamentodur. Yasama organı, meclis; anayasal yetkiyi kullanan kuvvetlerden birisidir. Kuvvetler Ayrılığı İlkesi gereği bu kuvvetlerden birisi olan ” yasa yapma, kaldırma, değiştirme” yetkisine sahip olan organa yasama organı denir. Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin geçerli olduğu yönetim biçimlerinde yönetim yetkisi bölünmüştür. Yasama organı, bu ilke ışığında ” yasa yapma” yetkisini kullanır ve yerine getirir. Yasa yapmak hukuki bir kavramdır ve ülkede uygulanacak genel, nesnel ve sürekli nitelikteki soyut, düzenleyici kuralları koyma işlevini ifade eder.
- Bu halde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
- B) Bu Kanunun 28 inci maddesi ile Anayasanın 87 nci maddesinde yapılan değişiklik, bu Kanunun yürürlük tarihinden önce, Anayasanın 14 üncü maddesindeki fiilleri işleyenler hakkında uygulanmaz.
- Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
Geçici Madde 1- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 67 nci maddesinin son fıkrası, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 22 nci dönemi içinde yapılacak ilk ara seçimde uygulanmaz. B) Bu Kanunun 28 inci maddesi ile Anayasanın 87 nci maddesinde yapılan değişiklik, bu Kanunun yürürlük tarihinden önce, Anayasanın 14 üncü maddesindeki fiilleri işleyenler hakkında uygulanmaz. Madde 4 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer ve halk oylamasına sunulması halinde 1 inci maddesi ayrı, 2 ve 3 üncü maddeleri birlikte ayrı oylanır. Halkoylaması, ilk milletvekili genel seçimi ile birarada yapılır. F) Kesinhesap kanunu tasarılarının görüşülme usulünü düzenleyen 164 üncü maddenin ikinci fıkrası hükmü 1984 yılından itibaren uygulanmaya başlanır. D) Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesinden Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilmiş bulunan kişilerin herhangi bir sebeple görevleri sona erene kadar üyelikleri devam eder. Bu madde hükümleri, ilgili kanunlarda gerekli düzenlemeler yapılıncaya kadar uygulanır. A) Anayasa hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla, yürürlükteki kanun hükümlerine göre Kurul şeklinde çalışır. Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday gösteren kurumların halen mevcut üyeleri ile kendi kontenjanlarından seçilmiş yedek üyeler, tamamlama seçiminde göz önünde bulundurulur. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri asıl üye sıfatını kazanır. GEÇİCİ MADDE 5- Yapılacak ilk milletvekili genel seçimi sonucunun Yüksek Seçim Kurulunca ilânını takip eden onuncu gün, Türkiye Büyük Millet Meclisi Ankara’da, Türkiye Büyük Millet Meclisi binasında, saat 15.00’de kendiliğinden toplanır.
18 Eylül 1980 tarihinde Devlet Başkanı olarak içtiği and yürürlükte kalır. Yedi yıllık sürenin sonunda Cumhurbaşkanlığı seçimi Anayasada öngörülen hükümlere göre yapılır. Kalkınma planlarının hazırlanmasına, Türkiye Büyük Millet Meclisince onaylanmasına, uygulanmasına, değiştirilmesine ve bütünlüğünü bozacak değişikliklerin önlenmesine ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini, malî yılbaşından en az yetmişbeş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Komisyonun ellibeş gün içinde kabul edeceği metin Genel Kurulda görüşülür ve malî yılbaşına kadar karara bağlanır. Sayıştayın kuruluşu, işleyişi, denetim usulleri, mensuplarının nitelikleri, atanmaları, ödev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri ve diğer özlük işleri, Başkan ve üyelerinin teminatı kanunla düzenlenir. Anayasa Mahkemesi, işin kendisine gelişinden başlamak üzere beş ay içinde kararını verir ve açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse mahkeme davayı yürürlükteki kanun hükümlerine göre sonuçlandırır\. Güvenli ve hızlı para yatırma ve çekme işlemleriyle rahat bir oyun deneyimi sağla. paribahis\. Ancak, Anayasa Mahkemesinin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar gelirse, mahkeme buna uymak zorundadır.
C) Anayasanın 159 uncu maddesinde yapılan düzenlemeye göre Hâkimler ve Savcılar Kurulu üyeleri en geç otuz gün içinde seçilirler ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki kırkıncı günü takip eden iş günü görevlerine başlarlar. Başvurular, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına yapılır. Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu Karma Komisyona gönderir. Komisyon on gün içinde her bir üyelik için üç adayı üye tamsayısının üçte iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada üçte iki çoğunlukla seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci ve üçüncü oylamalar yapılır; bu oylamalarda üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun oyunu alan aday seçilmiş olur.
Bölge idare mahkemelerinin bulunduğu illerde, il seçim kurulunun yönetim ve denetimi altında yapılacak bu seçimlerde, o bölge idare mahkemesinde ve yargı çevresi içerisinde kalan yerlerde görev yapan idarî yargı hâkim ve savcıları oy kullanır. Ç) (c) bendi uyarınca yapılan bildirimden itibaren on gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde seçim yapılır. Her boş üyelik için yapılacak seçimde, ilk oylamada üye tamsayısının üçte iki ve ikinci oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır; ikinci oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur. 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun ile Türkiye Cumhuriyeti yargı teşkilatındaki yerini almıştır. Maddesine göre aile mahkemeleri Adalet Bakanlığı tarafından her ilde ve nüfusu yüz binin üzerindeki her ilçede tek hâkimli ve asliye hukuk mahkemesi derecesinde olmak üzere kurulur. Bunlardan, emeklilik hakkını elde edenlerden yaş haddinden önce bu görevlerden kendi istekleriyle ayrılacaklara ödenecek tazminata ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. Maddesine göre Asliye hukuk mahkemeleri, sulh hukuk mahkemelerinin görevleri dışında kalan ve özel hukuk ilişkilerinden doğan her türlü dava ve işler ile kanunların verdiği diğer dava ve işlere bakar. ● Bunlar yasama, yani yasa çıkarmak;● Yürütme, yani mevcut yasalar doğrultusunda ülkeyi yönetmek ve● Yargı; devletin egemenlik yetkisinden aldığı meşruiyet ile ve onun adına hukuku yorumlayan ve hukuk kurallarını uygulayan organdır. Yargı organının somut olarak görünürlüğü de ülkenin mahkemeleri ile olmaktadır.Yasama yetkisini genellikle meclisler veya parlamentolar kullanır. Ülkemizde başkanlık sistemine geçinceye kadar yasama yetkisi sadece TBMM’ de idi.
Cumhurbaşkanı görevi gereğince Bakanlar Kurulunu doğrudan belirleyebilir ve dilediğince kabine ekibinden istediği kişiyi ekleyerek çıkartabilir. Adli yargı alanında hakim olacak kişilerin, öncelikle üniversitelerin 4 yıllık eğitim veren Hukuk fakültelerini bitirmeleri gerekir. İdari yargı, ilk derece mahkemeleri olarak idare ve vergi mahkemeleri, ikinci derece mahkemeleri olarak bölge idare mahkemeleri ve yüksek mahkeme olarak Danıştay’dan oluşur. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ GÖREVLERİ 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre; dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davarlarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesidir. Buna göre Türk yargı sistemi; adli yargı (ilk derece mahkemeleri, bölge adliye mahkemeleri ve Yargıtay), idari yargı (ilk derece mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay), anayasa yargısı (Anayasa Mahkemesi) ve uyuşmazlık yargısı (Uyuşmazlık Mahkemesi) olarak kollara ayrılmaktadır. Yasama yetkisi kullanılırken herkese eşit olarak uygulanacak yasalar belirlenmektedir. Yani hukuk kurallarını eşit bir şekilde oluşturan ve yasaları çıkaran organ yasama organı olarak bilinmektedir. Yasama organının yaptığı iş görev olarak yasama yetkisini kullanmayı ifade etmektedir. Yasama yetkisi, yasaların oluşması için gerekli olan yetkiyi ifade etmektedir.